all inclusive

Lichte twijfel van Caroline Tensen, tijdens het programma Wie Ben Ik¹, omtrent het vrouw-zijn van Nikkie de Jager. Je leest erover en je weet: social media explosie in 3… 2… 1…. Door De Jager zelf werd het conflict in de kiem gesmoord, die weliswaar aangaf niet blij te zijn met deze opmerking vanwege de impact op de transjeugd, maar wel erkende dat het niet uit kwade hoek kwam en het moment aangreep om kennis over het gevoelige onderwerp te delen.

En zo diende zich de invalshoek aan die ik zocht voor het onderwerp inclusiviteit, waar ik al een tijdje over wilde schrijven naar aanleiding van allerlei interviews en artikelen die ik erover had gezien en gelezen. Mijn grootste handicap is echter dat ik hier in het dagelijks leven zelden tot nooit mee te maken heb gehad. Dus wie ben ík (zónder Caroline deze keer) om er wat zinnigs over te zeggen?

Deze early millenial – opgegroeid in een multiculturele volksbuurt in Utrecht, maar in het dagelijks leven vooral omringd door wit en heteroseksueel – is opgevoed met de waarde van leven en laten leven, op een bedje van doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. We (m’n broers en ik) worden geacht respect te hebben voor iedereen en z’n moeder, maar het was niet ongebruikelijk dat op verjaardagen destijds weleens een grap werd gemaakt over donkere mensen, homo’s of andersgelovigen. Zo ging dat. Kennelijk.

Met de jaren ontstond er steeds meer beweging. Opstand. Bewustwording. LHBT² (later verder aangevuld), Black Lives Matter³, genderdiversiteit. Zoals altijd met een op handen zijnde verandering, gingen er hakken in het zand en konten tegen de krib. Men voelde zich aangevallen, ging in de tegenaanval en het werd er niet gezelliger van. Hoewel sommige mensen nooit voor rede vatbaar zullen zijn, is het voor velen food for thought. Waren die grappen waar-we-verder-niks-mee-bedoelen blijkbaar tóch niet grappig voor iedereen. Is Piet ook nog gewoon die lieve vriend van Sinterklaas zónder een bijvoeglijk naamwoord. Kunnen we onderzoeksresultaten, waar Rob Jansen écht meer kansen op de arbeidsmarkt heeft dan de minstens gelijkwaardig opgeleide Abdullah El Amrani, niet ontkennen.

Uit de voorgaande alinea’s kunt u voorzichtig aflezen hoe langzaam het proces van bewustwording en verandering gaat. Niet omdat mensen dat niet willen, maar omdat het niet vanzelf gaat. Omdat het voor sommigen echt een ver-van-je-bed-show is. We moeten ‘het’ nog leren. Ík moet het nog leren.

Zo stonden in het tijdschrift Linda. (jan ’21) zes interviews met mensen die – na jarenlang worstelen met het gevoel van anders-zijn, nu graag geaccepteerd willen worden in hun non-binaire⁴ identiteit. Ik heb ze vol interesse gelezen. Mijn hart zei volmondig JA op die vraag om acceptatie. Maar… mijn al-veertig-jaar-binair-ingerichte-brein heeft moeite om gedachteloos en oordeelvrij het beeld van een jongeman-met-baard-en-beeldige-top-met-parelketting⁵ te plaatsen. Het gaat niet vanzelf, het vereist bewustzijn.
Een andere geïnterviewde⁶ – ik wilde meisje typen, zo gaat dat dus – gaf aan dat de gewenste aanspreektitel niet zij is, of hij, maar die. Ik liet dat even bezinken. Het leek me een prima alternatief. Maar… hoe weet ik nu wíe aangesproken wil worden als die? Want in mijn primaire brein ziet díe (de geïnterviewde dus) eruit als een jonge vrouw.
En dan benoem ik hier alleen nog maar non-binair, terwijl er gaandeweg een enorme verzamelafkorting is ontstaan om inclusiviteit te pogen voor íedereen (LHBTIQAPC²).

Gedurende het schrijven dit stukje heb ik meermaals geworsteld met woordkeuze en zijn diverse alinea’s herschreven of gesneuveld. Het mag duidelijk zijn dat ik dit een moeilijk onderwerp vind en ik juich toe dat er veel aandacht voor is. Maar ik wil ook vragen om een klein beetje geduld met ons. Wij van de bewustwordende generatie bedoelen het meestal niet verkeerd; we moeten het nog leren. Bij onhandige versprekingen of gestuntel in de omgang zijn we – in plaats van het gestrekte been – meer gebaat bij uitleg. Léér het ons, wijs ons op hoe het wél moet of hoe je het wilt hebben, zodat wij het vol overtuiging kunnen doorgeven aan onze naasten en de volgende generatie, in de hoop dat op een dag iedereen zich overal thuis voelt.

PS: waar direct veel winst te behalen is, is de spellingscontrole van MSOffice. Inclusiviteit werd daar gewijzigd in exclusiviteit...

Voor de verandering een keer een stukje (bijna) zonder sarcasme. Soms zijn er al grappen genoeg gemaakt en verdient een onderwerp serieuze aandacht. Nu zullen mijn epistels op deze ieniemienie blog niet viral gaan, maar iedereen die erover nadenkt is er één. Amen.

Hieronder staan nog wat linkjes waarnaar verwezen wordt in bovengenoemde tekst, uitleg over gebruikte termen en afkortingen en een leerzaam citaat.

¹ Caroline Tensen en Nikkie de Jager

² LHBTIQAPC:
Lesbisch: Een vrouw die zich emotioneel/fysiek aangetrokken voelt tot vrouwen
Homoseksueel: Een man die zich emotioneel/fysiek aangetrokken voelt tot mannen
Biseksueel: Een man of vrouw die zich zowel emotioneel als fysiek aangetrokken voelt tot mannen als vrouwen
Transgender: parapluterm voor mensen die zich niet identificeren met het bij geboorte toegekende geslacht
Intersekse conditie: een parapluterm voor aangeboren condities waarbij het geslacht verschilt van wat medici als norm beschouwen voor mannen- en vrouwenlichamen. Er zijn veel verschillende intersekse-condities
Queer: Mensen die hun seksuele voorkeur liever niet in een hokje plaatsen. Iemand die queer is wil zich dus liever niet identificeren als lesbisch, hetero, biseksueel of panseksueel
Aseksueel: Mensen die zich niet seksueel aangetrokken voelen tot anderen
Panseksueel: Mensen die zich aangetrokken voelen tot alle genderidentiteiten en biologische geslachten. Ze vallen dus niet op geslacht, maar op het karakter of de persoonlijkheid van de ander
Cisgender: Mensen bij wie het geboortegeslacht overeenkomt met de ervaren genderidentiteit

³ Black Lives Matter is een internationale beweging die ontstaan is in de Afro-Amerikaanse gemeenschap in de VS als reactie op politiegeweld tegen Afro-Amerikanen. Lees meer.

⁴ Non-binair: iemand die zich niet thuis voelt in de binaire gendercategorieën man of vrouw.

⁵ Interview Manoj Kamps in Linda.

⁶ Interview Carson in Linda. en meer informatie over genderneutrale voornaamwoorden

Leermomentje
Het Transgender Netwerk Nederland vermeldt in een mediarichtlijn dat het niet gepast is iemands naam van voor een transitie of coming-out, ook wel deadname genoemd, te gebruiken.

De vorige naam kan bij iemand die transgender is pijn doen. Omdat het een naam is die ook toen niet klopte bij hoe diegene zich toen voelde.

Nora Uitterlinden, woordvoerder